Dziś o tym, że metamorfoza pod względem jakości, rozumianej także jako rozbudzanie pasji, jest procesem, autentycznym aktem, wymagającym konkretnych czynności, implementacji, a rozproszenie, fragmentaryczność, do której popycha nas dysocjacyjna nowoczesność ma być podstawą scalenia i budowania tożsamości.
Roma Sendyka w swojej książce Od kultury ja do kultury siebie (UNIVERSITAS, Kraków 2015) pisze, powołując się m.in. na A.I. Davisona, że ćwiczenia duchowe mające prowadzić do stawania się lepszymi, metamorfozy osobowości, poznawania porządku istnienia i siebie samego angażują nie tyle myśli, co powinny mieć wymiar pragmatyczny, obejmować wolę, wrażliwość, wyobraźnię, intelekt (por. tamże, s. 266).
Z kolei jeśli przywołać badania*, z których wynika, że wśród pracowników jest 30% zaangażowanych, 50% reprezentuje typ „przełożony patrzy”, a 20% to typ „wożących się”, nasuną się ciekawe spostrzeżenia. Oczywiście badań tych nie można w sposób 1:1 przenieść na grunt edukacji, ponieważ dotyczyły innej niż uczniowie grupy respondentów, ale jedynie wyobrazić sobie takie przesunięcie. Należy wówczas zastanowić się, co zrobić z tymi 50%, 20%, a także jak podtrzymać motywację wśród 30% zaangażowanych i doprowadzić do aktywnego rozwoju duchowego, metamorfozy osobowości w każdej z grup. Kluczem staje się moralność. Wolno bowiem uważać, że szczęśliwy uczeń, podobnie jak szczęśliwy pracownik nie ma potrzeby oszukiwania (rozumianego także jako asekuranctwo, pozoranctwo, stosowanie uników, zatajanie pomyłek, „bycie niewidocznym” w szeregu). Kij i marchewkę można zatem odłożyć w kąt, chyba że chcemy mieć w edukacji system folwarczny i stać na straży jak surowy ekonom, który sam podlega restrykcyjnym rozliczeniom. Pisząc szczęśliwy uczeń, mam na myśli takiego, który czuje się traktowany sprawiedliwie, uczciwie ale też przychylnie, ma jasno wyznaczone cele, poczucie wpływu, wizji połączonej z implementacją i – co nie jest bez znaczenia dla każdej grupy wiekowej – fanu (uciechy sytuacją <tu.: edukacyjną>), poza tym dana jest mu atrakcyjna forma, ciekawa treść. Warto nadmienić, że ten rodzaj uciechy pojawia się najczęściej, kiedy udaje się osiągać efekty, są pierwsze rezultaty (zazwyczaj towarzyszy temu zdziwienie lub/i uśmiech).
Jak rozbudzić i podtrzymać pasję?
- Upraszczanie tego, co jest skomplikowane. Czasami takie rozwiązania wymagają balansowania na granicy systemu.
- Pokazujemy, jasno określamy cel i drogę. W jednym z poprzednich wpisów mówiłam o tym, że jeśli wskażemy górę lodową, to ani my na nią nie zdołamy wejść, ani tym bardziej nie poprowadzimy za sobą innych.
- Wizję zawsze łączymy z implementacją i dbamy o strefę współtworzenia.
- Poza jasnym celem dbamy o jakość oczekiwań i jakość drogi, którą będziemy zmierzać.
- Autentyczne ale w przewadze pozytywne relacje.
- WARTOŚCI. One muszą być podszewką celów, wizji, implementacji, realizacji, rozwiązań.
Żyjemy w czasach bardzo dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości, skomplikowanej, fragmentarycznej i w sensie kulturowym jesteśmy jej odbiciem. Jednak dysocjacje, wielorakość, rozproszenie muszą służyć scaleniu, organizacji wewnętrznej (por. Sendyka, tamże, s. 212-13), tylko wtedy osiągniemy tożsamościowy balans. Oczywiście jeśli dążymy do osiągnięcia najwyższego poziomu, co nie znaczy, że pozostając w grupie wspomnianych wyżej 20%, nie przejdziemy przez dany system np. szkolny.
Życie rzadko kiedy jest, jak chcieli starożytni filozofowie, tożsame ze sposobem myślenia, wyraża się raczej w wymiarze egzystencjalnym, w działaniu, które czyni nas lepszymi. Z kolei w postępie, działaniu, progresie odzwierciedla się myśl.
Przygotowując się do kolejnego etapu edukacji, roku szkolnego, akademickiego, należy mieć świadomość przede wszystkim konieczności wskrzeszania pasji, która absolutnie nie może być dogmatem, wymaga konkretnych implementacji, działań, które prowadzić będą do samorozwoju coraz bardziej scalonej/kompletnej i samoświadomej jednostki, a także rozwoju np. grupy uczniów.
Pozdrawiam,
Emilia
*Posłużyłam się wynikami przytoczonymi w wykładzie Jacka Santorskiego https://www.youtube.com/watch?v=gkmSnNHLGCs
