SŁOWO O LITERATURZE I SZTUCE NA DZIŚ? PROSZĘ BARDZO #23. Kim jest artysta i dlaczego warto go słuchać? Artyści dają świadectwo świadomości siebie poprzez działanie, ale bardzo istotny jest fakt, że mogą wypowiadać się poza dziełem, bo – jak twierdził Witkacy w „Pożegnaniu jesieni” – po prostu świństwem, niedżentelmeńską zagrywką, manifestacją niedyskrecji jest „babranie się w autorze” à propos jego dzieła. Z drugiej jednak strony np. filozofia sztuki nie może ograniczać się tylko do badania artefaktów bez wiedzy pozyskanej z tekstów artystów (por. Magdalena Popiel, „Świat artysty. Modernistyczne estetyki tworzenia”, Kraków 2018, s. 26.). Aktywność ekspresyjna twórców staje się niezwykle cenna, ponieważ „Przede wszystkim artyści dostarczają wiedzy o świecie i jego komponentach. „Wartość wiedzy o człowieku aktywnym „ja” sprawczym, jaką artyści wnoszą do kultury, jest bezcenna. Naturalnym obszarem artykulacji wszelkich poczynań twórcach był kształtowany przez artystów dyskurs tożsamościowy. […] Artyści stanowili grupę społeczną obdarzoną wyjątkową samoświadomością, której przedmiotem było „ja” w jego aktywnym, sprawczym wariancie.” (M. Popiel, „Świat artysty…”, Kraków 2018, s. 24). Artysta w pewien szczególny sposób łączy i rozdziela cząstki świata, nadając im ważne znaczenie, jak gdyby te elementy tworzyły wymiar, jakość „nowego” świata rodzącego się pomiędzy wnikliwą percepcją zmysłową a poznaniem refleksyjnym. Ostatecznie można powiedzieć, że spotkanie z tekstem literackim (w ogóle ze sztuką) przybiera postać konfrontacji z Innym. Filozof George Steiner reasumuje to następującymi słowami: „Znaczenia oraz formy istnienia sztuki, muzyki i literatury funkcjonują w obrębie doświadczenia naszego spotkania z Innym. Cała nasza estetyka, cały ten krytyczny i hermeneutycznydyskurs to próba wyjaśnienia paradoksu i przejrzystości spotkania, a także wielkiego szczęścia, jakim to spotkanie może się okazać.” (G. Steiner, „Obecność”, w: tegoż, „Rzeczywiste obecności”, s. 114). Artyści, zwłaszcza współcześni, nie stronią w swoich dziełach od refleksji nad przebiegiem procesu twórczego, z kanonu literackiego dobrym przykładem jest awangardowy wymiar i dygresje w powieści Witolda Gombrowicza „Ferdydurke”, jest to źródło dla badań, zwłaszcza na niwie estetyki antropocentrycznej, ale również dowód, iż artyści nowożytni „stworzyli własną tradycję narracji tożsamościowej skoncentrowanej na doświadczeniu artystycznym” (M. Popiel, tamże, s. 25). Współcześnie to, co stanowi ‚Artworld’ (kategorię wprowadzoną przez Arthura Danto) ma prowadzić do pytania: „Dlaczego ktoś jest artystą?”. Magdalena Popiel zastanawia się, czy wywiady, blogi, vlogi, zapiski, listy artystów , czyli wszelkiego rodzaju ich opowieści o sobie mogą współtworzyć coś w rodzaju „historii historii tworzenia”, tj. wariantu kulturowej historii literatury (zob.: M.Popiel, tamże, s. 18). Reasumując, artystą jest osoba, która niejako daje sobie pozwolenie na ekspresyjne wykładania doświadczenia i prowokowanie do refleksji nad kondycją ludzi, a także świata. Artysta to osoba poddająca się procesowi twórczemu, nierzadko wchodząca na meta poziom i mówiąca o procesie twórczym w dziele lub poza nim. Jeśli wartość pracy artysty jest bezcenna, ponieważ dostarcza on wiedzy o świcie, człowieku, to pytanie: „Czy warto słuchać artystów?” jest już stricte retorycznym. Pozdrawiam. Wasza E z CTS #czytasz #czytasztosuper #artyści #tworzenie #literatura #sztuka #teoria #życie

PODZIEL SIĘ

POWIĄZANE ARTYKUŁYWIĘCEJ OD AUTORA