SŁOWO O LITERATURZE I SZTUCE NA DZIŚ? PROSZĘ BARDZO #14. Będzie o procesach tożsamościowych (dziejących się pod wpływem doświadczenia innego świata (tj. tekstu), o tym, dlaczego mówienie o literaturze jest niebezpieczne, jak również dowiemy się, dlaczego ten, kto obcuje z innymi światami, czyli narracjami np. literackimi potrafi coś ważnego powiedzieć o życiu!! Wielokrotnie powtarzałam, iż literatura, sztuka samej sobie nie są potrzebne, raczej też nie przydadzą się autorom, którzy już nie żyją, stanowią jednak doskonałe poligony badawcze dla czytelnika mogącego dokonywać rewizji zachowania i relacji, ponieważ w literaturze (sztuce również, tylko innym językiem wyrazu) mamy opisane doświadczenie i to w taki sposób, który prowokuje do refleksji nad otaczającym światem, kondycją człowieka. Doświadczenie, pisze Michał Paweł Markowski, „charakteryzują następujące , całkiem oczywiste, właściwości, których akceptacja pociąga poważne konsekwencje nie tylko metodologiczne, ale i życiowe” (Michał Paweł Markowski, „Antropologia, humanizm, interpretacja”, w: „Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy”, pod red. Michała Pawła Markowskiego, Universitas, Kraków 2012, s. 142). Oczywiście jest też tak, że podmiot nie chce, aby lektura była jego doświadczeniem, czyli by w jakikolwiek sposób uczestniczyła w jego życiu, jednak nawet podmiot pragnący manifestować jedynie wiedzę o przedmiocie, to jednak jest zdeterminowany tym, co czyta, interpretacja bowiem jest niczym innym, niż „owocną relacją z rzeczywistością” , „transakcją, jaką człowiek dokonuje ze światem” (tamże, s. 143). Staje się relacją i transakcją, ponieważ „nie tylko łączy podmiot ze światem, ale jest rodzajem wymiennego działania: ja oddziałuję na świat (teksty) i świat (teksty) oddziałuje na mnie.” (op. cit., s. 143). Markowski utrzymuje, iż ta transakcja i relacja powinny być owocne, ponieważ dają szansę „czytającemu podmiotowi umieścić sie w świecie tak jak mu wygodnie, a jednocześnie powiedzieć cos sensownego innym, co jest najbardziej humanistycznym rysem działalności człowieka, jaki można sobie wyobrazić.” (op. cit., s. 143). Warto podkreślić, iż ten proces jest zmienny, permanentny i najpełniejszy, jeśli wykracza poza ramy danej kultury, doświadczenie w końcu pozwala nam istnieć w świecie. Humanista to nie dogmatyk, więc wierzy doświadczeniu i dopuszcza, że jego doświadczenie może się zmienić pod wpływem innego doświadczenia, które np. płynie z innego świata (tekstu), towarzyszy temu otwartość na podjęcie dyskusji nad własnym doświadczeniem. Rzecz jasna, interpretacje kanoniczne, lecz one nie są doktrynami, tylko interpretacjami, z którymi niemal wszyscy się zgadzają. Jesteśmy jako czytelnicy „efektami” doświadczenia, nie zaś „przyczynami”. Tym samym permanentnie musimy definiować i redefiniować nasze tożsamości, przyjmując, iż mówienie o literaturze nigdy nie będzie bezpieczne, bowiem „nieustannie musimy się o trafności naszego postępowania upewniać.” (ibidem, s. 150). Na koniec wypada jeszcze „wypuścić” prawdziwy „pocisk armatni”: Markowski (za W. Jamesem) uważa, iż TEN, KTO NIE JEST W STANIE NIC WAŻNEGO POWIEDZIEĆ O ŻYCIU, TEN NIE POWINIEN ZAJMOWAĆ SIĘ LITERATURĄ i odwrotnie: TEN, KTO „O LITERATURZE ZAJMUJĄCO OPOWIADAĆ NIE POTRAFI, W ŻYCIU NICZEGO DOŚWIADCZYĆ NIE MOŻE. Teraz rozumiemy dlaczego od lat najmłodszych uczymy się mówić o literaturze? Myślę, że tak, choćby po to, aby umieć coś powiedzieć o życiu, przynajmniej taka jest optyka i konsekwencje humanizmu i antropologii literatury. Dobrych opowieści o literaturze i życiu. Wasza E z CTS #czytasz #super #czytasztosuper #literatura #życie #emilia #teorialiteratury

PODZIEL SIĘ