W edukacji humanistycznej ważne są te działania, które służą doskonaleniu kompetencji w zakresie mówienia, czytania, pisania. Uczeń jest odbiorcą cudzych tekstów, ale też zobligowany jest do bycia autorem różnych wypowiedzi.
Ucznia należy włączyć w proces oceniania wartości własnego tekstu. „Termin ocena nie oznacza w tym wypadku wystawiania noty (stopnia szkolnego). Jest natomiast rozumiany jako komentarz w formie przydzielonych punktów według ustalonych wcześniej kryteriów.” – pisze Ewa Nowak (Ewa Nowak, Jak rozwijać i doskonalić sprawność tworzenia tekstu – projekt metody pracy [w:] W trosce o dobrą edukację…, Universitas, Kraków 2009, s. 269).
Według Ewy Nowak punktowaniu i obserwacji podlega:
a) warstwa treściowa,
b) kompozycja stworzonego tekstu
– selekcja informacji,
– hierarchizacja informacji,
– kondensowanie informacji,
– rozbudowywanie informacji.
c) precyzja w ukonkretnianiu myśli,
d) logika,
e) spójność,
f) klarowność wywodu,
g) wybrana strategia komponowania całości tekstu przy uwzględnieniu zastosowanej formy wypowiedzi.
Tworzenie tekstu nie jest zatem ostatnim etapem pracy uczniowskiej. Jest jego częścią. Materiał przekazywany na lekcji jest punktem odniesienia do związanych z rzeczywistością wydarzeń, ale także personalistycznych doświadczeń uczniowskich.
Jakość warsztatu i doprecyzowanie go (Słabszym uczniom przyda się bardziej szczegółowy „szkielet”/plan.) pracy mają zatem ułatwić przekazywanie treści, która została zamierzona i podać ją jako złożoną, logiczna całość.
Przenosząc potrzebę tej metody pracy na grunt np. matematyki, mogłabym podkreślić, jak ważny jest zapis procesu myślowego, który w efekcie ma przynieść odpowiedni, konkretny wynik. Istotne staje się zapisanie danych, szukanych, wzorów (przekształconych wzorów), bez skrótów i „przeskakiwania” etapów.
Dla działań metodycznych ważna jest skuteczność. Nauczyciel to osoba, która weryfikuje, recenzuje, ocenia, punktuje otrzymany materiał, czyli pracę. W metodzie samooceny pracy chodzi o to, by niejako postawić ucznia w roli nauczyciela, by był pierwszym krytykiem swojej pracy. Wiąże się to z zaangażowaniem w proces uczenia się, poszukiwania wiedzy i posługiwania się nią, dzięki takim umiejętnościom uczeń dąży do obiektywnej oceny własnych kompetencji w danym zakresie czy dziedzinie.
Przypominam, że pisałam już o wytwarzaniu sytuacji, które sprzyjają uczeniu się od siebie (LdL – Uczenie się przez nauczanie http://czytasztosuper.pl/lernen-durch-lehren-199) i myślę, że gdyby hierarchizować metody, należałoby przemyśleć następujący schemat i włączyć do niego elementy tutoringu, o którym także pisałam (http://czytasztosuper.pl/samo-nauczanie-to-malo-rzecz-o-tutoringu-204):
1) Poznaję nowy temat/zagadnienie dzięki nauczycielowi.
2) Metoda samooceny (ja-uczeń szukam, weryfikuję, tworzę, oceniam).
3) LdL (uczenie się przez nauczanie – korzystam z kompetencji kolegi, czyli on mnie uczy i przez to doskonali swoje umiejętności).
4) Ja-uczeń jestem oceniany/punktowany i mam świadomość tych punktów/oceny, rozumiem komentarz.
5) LdL (Ja-uczeń uczę się przez uczenie innych, ponieważ mam świadomość własnych umiejętności, obiektywnie punktuję je wyżej od umiejętności mojego kolegi, więc mogę mu pomóc, rozwijając jednocześnie własne kompetencje).
Schemat ma wartość dodaną w postaci jej wymiaru teleologicznego.
Pozdrawiam,
E z CTS
